Debata — Tomasz Dostatni, Monika Sznajderman, Jacek Leociak

Data
Godzina
Miejsce
03/08
16:00
MIĘĆMIERZ


OPIS

W Mięćmierzu, u Bartka w Klimatach, od lat odbywają się w sierpniu debaty. Polsko-żydowskie, i żydowsko- chrześcijańskie. Współgospodarzem jest dominikanin, ojciec Tomasz Dostatni.

Rozmawiał kilkakrotnie z Sewerynem Aszkenazym, Symchą Kellerem, Sabiną Baral, a teraz z Jackiem Leociakiem i Moniką Sznajderman. Książki „Fałszerze pieprzu” i „Pusty las” Moniki Sznajderman, „Młyny boże” Jacka Leociaka i „Duchowe wędrowanie” ojca Tomasza Dostatniego (wydanie ukraińsko-polskie z Drohobycza) to książki, o których będą rozmawiali nasi goście w Klimatach, tuż przy studni, w tej małej wiosce artystycznej pod Kazimierzem. W Klimatach klimat szczególny.

„Otwarta Brama”, Wydawnictwo Teatru NN
Ludzie, miejsca, historia, zdarzenia – tak można określić tematy tekstów zawartych w tym zbiorze. Ale ci ludzie, miejsca i zdarzenia są dla ojca Tomasza Dostatniego pretekstem do pokazania jego sposobu widzenia i rozumienia świata. Można go określić jako człowieka, który z historii, z wypadków dnia codziennego, a także z praktyki polskiego Kościoła, często dalekiego od tego, jakim chcielibyśmy go widzieć, wydobywa chrześcijaństwo. (ze wstępu Małgorzaty Bieleckiej-Hołdy)

„Pusty las”, Wydawnictwo Czarne
Żyjąc, zajmujemy miejsce tych, którzy byli przed nami, taka jest oczywista kolej rzeczy. Jak jednak żyć w miejscu, w którym garstka ludzi zajmuje miejsce po ośmiuset, jak wypełnić taką przestronną pustkę? Szczególnie gdy tych ośmiuset nie odeszło tak, jak nakazuje czas, lecz zmiotła ich historia? „Pusty las” to opowieść autorki o życiu w Wołowcu, beskidzkiej wsi, z której kolejno znikali szukający szczęścia za oceanem biedacy, wizjonerscy nafciarze, Żydzi, Cyganie, Łemkowie. To także jej hołd dla tego miejsca na ziemi, jego historii, przyrody i jego mieszkańców. (fragment książki)

„Młyny Boże”, Wydawnictwo Czarne
Wiem doskonale, że Polacy ratowali Żydów w czasie Zagłady. Robiły to także siostry zakonne, robili to również księża diecezjalni (dawniej mówiło się świeccy) i zakonnicy. Dużo się na ten temat pisze. Sam napisałem książkę o pomocy Żydom, zatytułowaną „Ratowanie. Opowieści Polaków i Żydów” (2010). Spory w niej rozdział poświęciłem ratowaniu w klasztorach. Według danych z 2007 roku wśród Polaków uhonorowanych medalem Sprawiedliwy wśród Narodów Świata jest czterdzieści sióstr zakonnych i dwudziestu księży. Na swoich kartkach starałem się jednak notować to, o czym pisze się rzadziej. Wyjmuję je z pudełka po butach firmy Bradshaw & Lloyd. Angielska firma z tradycjami, działająca od końca XIX wieku. Zależy mi na konkretach, nawet na drobiazgach. Nie silę się na bezosobowy chłód czy wyprany z emocji obiektywizm. Przeciwnie — jest to zapis subiektywny, a wybór stronniczy. W końcu to moje pudełko. (Jacek Leociak).

Projekt jest wydarzeniem towarzyszącym Festiwalowi Dwa Brzegi. Za jego organizację i bezpieczeństwo, w tym dotyczące przestrzegania procedur związanych z epidemią COVID-19, odpowiada bezpośrednio organizator projektu.

MIEJSCE | Galeria Klimaty, Mięćmierz
WSTĘP WOLNY

TOMASZ DOSTATNI OP – Dominikanin od trzydziestu pięciu lat. Poznaniak od dawna mieszkający w Lublinie. Prowadzi Fundację „Ponad Granicami”. Publicysta, tłumacz z języka czeskiego, kaznodzieja i rekolekcjonista. Aktywny w dialogu ekumenicznym, z innymi religiami i w dialogu społecznym, także z sąsiadami Polski. Odważnie zabierający głos w debacie publicznej, krytyczny także pod adresem swojego Kościoła, szczególnie gdy wartości ewangeliczne są zastępowane przez wystąpienia polityczne lub gdy dzieje się komuś krzywda. Autor licznych książek, m.in.: Złota 9, Zza bramy klasztoru, Przekraczać mury, rozmów z abp. Henrykiem Muszyńskim, kardynałem Dominikiem Duką, Tomaszem Halikiem, Szewachem Weissem. Uhonorowany lubelską nagrodą Angelus jako człowiek kultury medialnej, czeską nagrodą Gratias Agit i medalem Powstanie w Getcie Warszawskim przyznanym za zasługi w dziele pojednania między Polakami a Żydami. Prowadzi na YouTube własny kanał – Otwarta Brama.

MONIKA SZNAJDERMAN – Antropolożka kultury; stopień doktora nauk humanistycznych otrzymała w Instytucie Sztuki PAN w Warszawie. Autorka książek Zaraza. Mitologia dżumy, cholery i AIDS, Współczesna Biblia Pauperum. Szkice o wideo i kulturze popularnej, Błazen. Maski i metafory, Fałszerze pieprzu. Historia rodzinna oraz Pusty las. Redaktorka kilku antologii esejów, m.in. Nostalgia. Eseje o tęsknocie za komunizmem, Znikająca Europa (z Kathariną Raabe), Jako dowód i wyraz przyjaźni. Reportaże o Pałacu Kultury (z Magdaleną Budzińską) i Przecież ich nie zostawię. O żydowskich opiekunkach w czasie wojny (z Magdaleną Kicińską). Od 1996 roku prowadzi Wydawnictwo Czarne. Za książkę Fałszerze pieprzu uhonorowana Nagrodą im. Marii i Łukasza Hirszowiczów, Nagrodą Literacką Miasta Radomia oraz Nagrodą im. Jerzego Turowicza. Została również wyróżniona przez Kapitułę i Dyrekcję Fundacji im. Jerzego Bonieckiego – Polcul za działalność społeczną, wydawniczą oraz popularyzację czytelnictwa, a także nominowana do Nagrody im. Ryszarda Kapuścińskiego, Nagrody Literackiej Nike, nagrody Śląski Wawrzyn Literacki oraz do Literackiej Nagrody Europy Środkowej Angelus. Laureatka nagrody Portrety 2019 przyznawanej przez Miesięcznik „Kraków” za książkę Pusty las. Za tę książkę została również nominowana do Nagrody Literackiej Nike. W 2020 roku została laureatką Nagrody im. Václava Buriana za wkład w dziedzinie kultury do dialogu środkowoeuropejskiego. Urodziła się w Warszawie, od ponad trzydziestu lat mieszka w Beskidzie Niskim.

JACEK LEOCIAK – Prof. dr hab., kierownik Zakładu Badań nad Literaturą Zagłady w Instytucie Badań Literackich PAN, członek założyciel Centrum Badań nad Zagładą Żydów przy Instytucie Filozofii i Socjologii PAN, redaktor rocznika „Zagłada Żydów. Studia i Materiały”. Opublikował: Tekst wobec Zagłady. O relacjach z getta warszawskiego, Getto warszawskie. Przewodnik po nieistniejącym mieście (wspólnie z Barbarą Engelking), Doświadczenia graniczne. Studia o dwudziestowiecznych formach reprezentacji, Ratowanie. Opowieści Polaków i Żydów, Spojrzenia na warszawskie getto. Zajmuje się różnymi formami zapisu doświadczeń granicznych (w tym doświadczenia Zagłady). Razem z Barbarą Engelking przygotował koncepcję galerii „Zagłada” w Muzeum POLIN. W 2019 r. został uhonorowany prestiżową Nagrodą im. Kazimierza Wyki, przyznawaną za wybitne osiągnięcia w dziedzinie eseistyki oraz krytyki literackiej i artystycznej.


© Festiwal Filmu i Sztuki Dwa Brzegi Kazimierz Dolny Janowiec nad Wisłą
REDAKCJA I PROJEKT: ALICJA SAWICKA | REALIZACJA: TOMASZ ŻEWŁAKOW